Nu zijn er gelukkig meer voorbeelden waarbij schoonheid nadrukkelijk paramater in het ontwerpen is. Apple weet schoonheid tot meerwaarde van haar producten te laten zijn. Ikea en de Hema doen op hun manier ook hun best, zij het minder uitgesproken. De oude guldenbiljetten waren ook meer dan een moeilijk na te maken waardepapier.
Schoonheid is nog geen gemeengoed maar we herkennen en erkennen de waarde van mooie producten. En in toenemende mate wordt design en ontwerpdenken belangrijk bij de het ontwikkelen van producten.
Maar die noodzaak van schoonheid is nog niet doorgedrongen tot het denken over management. Waarom zou een organisatie niet meer mogen zijn dan een nuttige verzameling van mensen en middelen. Sterker nog, moet het dat niet zijn? En zou schoonheid dan geen aardig woord zijn.
Met die vraag voor ogen heb ik samen met Ingrid Driessen op 18 september 2008 een rondetafelgesprek georganiseerd op uitnodiging van mindz, een social network van professionals en managers.
En het bleek toch wel een schot in de roos. Niet meteen, maar na verloop van tijd. Als je grip krijgt op begrip schoonheid, dan wordt het plotseling toch ook relevant als organiserend principe, als leidraad bij het kijken naar organisatievraagstukken.
In het rondetafelgesprek werden de verschillende aspecten van schoonheid onderzocht. De volgende kernwoorden kwamen daarbij langs:
Als je deze begrippen en karakteristieken tegen organisaties aanhoudt, zoals wij deden, ontstaat er een boeiend beeld. Dan krijgt schoonheid, al moet je er in eerste instantie nadrukkelijk om vragen, plotseling relevantie voor managers en organisatie-denkers. Dan komt ook aan de orde dat je eigen beelden en referentiekaders een belangrijk onderdeel zijn van je beoordeling over wat van schoonheid getuigt en wat niet.
Dan wordt ook duidelijk dat we veel lelijks zien in organisaties. Wat we al aanvoelden, wordt nu benoembaar. Gewoon simpel in termen van mooi en lelijk. Wat een opluchting dat het ook zo simpel kan zijn.
Die middag leidde dat bij de een tot een ontnuchterend beeld van de enorme hoeveelheid lelijkheid. En worden keuzes ook weer helder. De ander zag de uitdaging die lelijkheid niet meer te accepteren en er iets anders moois voor in de plaats te zetten.
De rondetafel heeft de eerste stappen gezet in een ontdekkingsreis. De inzichten van de deelnemers zijn weer kristalatiekernen voor een verdere ontwikkeling in het op andere manieren kijken naar en het vormgeven van organisaties.
De gezamenlijke uitdaging is, na afloop van de inspirerende middag, te zien of we een pilot kunnen verzinnen om het belang van schoonheid te bewijzen en in organisatorische zin iets neer te zetten dat ontegenzeggelijk schoonheid en daarmee waarde heeft. Wordt vervolgt.
Hein Duijnstee
