Twee van de ontelbare paradoxen die ik de afgelopen vier weken zag toen ik met mijn gezin in India was. Het duizelt me nog. Je stapt een boekhandel uit in Delhi met een ook voor ons verwende Nederland indrukwekkend assortiment en staat oog in oog bedelaars en wierookverkopers. En zo gaat het de hele dag door, van de ene verbazing in de andere, met op het ene moment exotische walmen en het andere moment de doordringende stank van afval. En dan heb ik nog maar een klein stukje gezien van het land met ruim 1,1 miljard mensen.
In mijn praktijk als organisatieadviseur pleit ik ervoor om de complexiteit te omarmen en de tegenstellingen te koesteren. Vanuit de gedachte dat juist daarin de oplossing verscholen zit voor de vormgeving van organisatie, voor nieuwe manieren van samenwerking en besturing. Complexiteit doorgronden zorgt voor creativiteit en dwingt tot betekenisvolle keuzes. Het geeft energie om verder te kijken dan eendimensionale spread-sheet oplossingen en het verschil te maken voor klanten en medewerkers. (Zie ook mijn vorige blogs).
En daarbij realiseer ik me dat dit een uitdagende weg is, met hobbels en (val-)kuilen, maar toch zit er iets in van ik weet toch een beetje hoe het moet.
Maar gelukkig leert India me, dat je het niet weet. Dat er dingen zijn die groter zijn dan het individuele bevattingsvermogen, letterlijk en figuurlijk. De tegenstellingen en complexiteit zijn van een gigantisch omvang door de grote getallen en door het sterke contrast, dat strategieën als abstraheren, simplificeren, samenvatten, in stukjes kan hakken bij mij niet meer werken.
Of ik nu een adviseur ben geworden die strategie en maakbaarheid vaarwel zegt? Ik denk het niet. In ieder geval nog niet. Daarvoor ben ik teveel het product van het Westerse denken. Maar een land als India heeft mij geleerd dat complexiteit en contradicties nog wel een paar meer dimensie hebben dan een concept dat je kan gebruiken om naar organisatie te kijken.
Ik spoor hierbij de leiders van organisaties aan om eerst vier weken hun oren, ogen, neus en gevoel de kost te geven in India voordat ze ook maar überhaupt nadenken over een veranderingstraject, herstructurering of welke andere managementingreep dan ook. Je zal met een verrijkte blik naar de uitdagingen van je eigen organisatie kijken.
Hein Duijnstee
