Met deze zegeningen van creativiteit is het geen wonder dat het Financieele Dagblad dat fenomeen onderzocht samen met het adviesbureau Trompenaars Hampden Turner. Uit de resultaten blijkt helaas dat we creatiever denken te zijn dan dat we werkelijk zijn.
En daar schuilt de paradox. Juist de omstandigheden en de omgeving waarin creativiteit gedijen, zoals vrijheid, een zekere mate van chaos en onvoorspelbaarheid, veiligheid, ruimte voor experiment, juist die omstandigheden worden door gangbare normen in het besturen van organisatie minder gewaardeerd. Voorspelbaarheid en risicobeheersing zijn de heilige gralen van het management en worden door de respondenten in het onderzoek ook als waardevol gezien (dus vandaar die lagere werkelijke creativiteit). Uit het zeer lezenswaardige artikel over Het Grote Creativiteitsonderzoek blijkt maar weer eens te meer (FD 26-8-2008) de paradox tussen beheersbaarheid en creativiteit in organisaties.
Maar is het woord paradox wel goed? Het veronderstelt een schijnbare tegenstelling, een waarmee we het mee moeten doen. Is er wel sprake van een onvermijdelijke evenwicht tussen creativiteit en controle ? Sterker nog, gaat het wel om een dilemma waar we mee moeten (leren) leven?
Kortom, een postmoderne opvatting waarin we niet kiezen, waarin we zinvolle compromissen sluiten en het onverenigbare toch zullen moeten verenigen? Is dit zoals Marissa Mayer, het innovatie-orakel bij Google het noemt: “a healthy disrespect for the impossible”?
Of maken we toch een denkfout als we dat accepteren. Diezelfde mevrouw Mayer was overigens ook aanwezig bij een bijeenkomst van de MLab, een denktank onderleiding van management guru en bestsellerschrijver Gary Hammel. Onder het mom van “inventing the future of management” werd hier met de crème de la crème van management denken aan een staaltje ‘renegade thinking’ gedaan, om de contouren van management 2.0 te ontdekken. In het verslag van de bijeenkomst goede ideeën en voornemens, zoals, om maar een kleine bloemlezing te geven: ‘fully operationalise the ideas of community and citizenship’, ‘seek orientation in a higher and broader purpose’, ‘increase trust and reduce fear’, ‘enable communities of passion’ en ‘humanise (the language of) business’. Voor meer: www.managementlab.org
Ik geloof niet zo in de paradox van vrijheid in gebondenheid omdat het geen paradox is, maar capitulatie. In dat opzicht is Management 2.0 is wel een aardig initiatief van een stevig kaliber, maar wat modieus in zijn analogie naar Web 2.0. En het lijkt wel een logisch vervolg op versie 1. Dat is toch nog wat voorzichtig.
Gewoon het gezonde verstand gebruiken en je gevoel een plaats geven. Doen waarin je gelooft en dan de teugels maar laten vieren.
En de weg niet afsteken met vrijheid èn controle. Dat is misschien geen revolutionair idee, maar des te revolutionairder in zijn consequenties.
Veel creativiteit gewenst.
Hein Duijnstee
